Amortyzator – jak wybrać? Jaki najlepszy?

Wpływają one nie tylko na wygodę poruszania się pojazdem, ale także zabezpieczają samochód przed negatywnym wpływem drgań w trakcie jazdy. Które amortyzatory wybrać, aby cieszyć się sprawnym autem?

Co to jest amortyzator samochodowy?

Amortyzator to mechanizm znajdujący się w podwoziu. Jego podstawowym zadaniem jest przechwycenie i rozproszenie nadmiaru energii, który wytwarza się podczas pracy układu mechanicznego. Prościej mówiąc, amortyzator samochodowy odpowiada za minimalizowanie wszelkich drgań elementów sprężystych.

Dzięki właściwościom tłumiącym zapewnia on optymalny komfort podróżowania. Co więcej jest odpowiedzialny za ciągły kontakt kół z nawierzchnią, co ma istotne znaczenie, zwłaszcza jeśli poruszamy się po wybojach. Amortyzatory stosuje się także w zawieszeniu samochodu. Mają one za zadanie kontrolować pracę sprężyn i tłumić ich drgania.

Wpływają one na równomierne rozłożenie ciężaru samochodu na wszystkie koła, co pozwala uzyskać odpowiednią przyczepność, a także pozytywnie oddziałuje na komfort jazdy. Co więcej amortyzatory odpowiadają również za prawidłowe działanie elektronicznych układów, takich jak ESP czy ABS. Odrywanie się kół od podłoża jest przyczyną generowania błędów sygnałów wejściowych, które są przesyłane do tych systemów.

Jaki amortyzator do samochodu?

Klasyfikacji amortyzatorów można dokonać w oparciu o rodzaj medium, które tłumi ruch. Wówczas do czynienia mamy między innymi z amortyzatorami:

• hydraulicznymi,
• pneumatycznymi,
• magnetycznymi,
• sprężynowymi,
• gumowymi,
• ciernymi,
• elektromagnetycznymi,
• powietrznymi.

W samochodach zastosowanie znajdują amortyzatory hydrauliczne, w których rolę czynnika tłumiącego pełni ciecz – zwykle jest to olej. Co do zasady im amortyzator samochodowy jest bardziej miękki, tym wyższa jego zdolność do pochłaniania energii.

Amortyzatory miękkie są zazwyczaj montowane fabrycznie i charakteryzują się niskimi siłami tłumienia wbicia i wybicia. Zapewniają one komfortową jazdę, jednak przy pokonywaniu nierówności terenu samochód może się bardziej kołysać niż ma to miejsce w przypadku sportowych amortyzatorów, które są twardsze i cechują się wyższymi siłami tłumienia wbicia i wybicia.

Amortyzator hydrauliczny swą budową przypomina cylinder. W jego wnętrzu znajduje się tłok wyposażony w otwory z zaworami. Przestrzeń cylindra jest z kolei wypełniona olejem, którego podstawowym zadaniem jest tłumienie ruchu tłoka.

Które amortyzatory lepsze – gazowe czy olejowe?

Amortyzatory hydrauliczne stosowane w samochodach można podzielić na dwie grupy – olejowe i gazowe. Działają one na podobnej zasadzie. Jednak różnią się od siebie medium tłumiącym, a co za tym idzie także i właściwościami:

• amortyzator olejowy – to amortyzator dwururowy. Jak sama nazwa wskazuje, wyposażony jest on w dwie rury: zewnętrzna pełni rolę obudowy, a wewnętrzna ma w sobie tłok i ciecz hydrauliczną niwelującą drgania. Podczas ruchu tłoka olej przepływa między rurami dzięki specjalnym zaworom. W trakcie ściskania, stanowiącego pierwszy etap pracy amortyzatora, tłoczysko wymusza przepływ oleju do przestrzeni ponad tłokiem. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu zaworu jednokierunkowego. W ten sposób następuje zmniejszenie się ilości miejsca w cylindrze dla medium tłumiącego, czyli oleju. Jego nadmiar wędruje do zbiornika kompensacyjnego poprzez zawór denny. W trakcie tego przepływu powstają opory, które tłumią drgania. Potem mamy do czynienia z odbiciem – drugim etapem pracy amortyzatora. Wówczas następuje wysunięcie tłoczyska z cylindra, co zwiększa ciśnienie cieczy tłumiącej nad tłokiem. Olej ponownie przepływa przez zawory. W trakcie tej czynności znów powstają opory tłumiące drgania. Następuje wyrównanie objętości tłoczyska poprzez przepływ oleju znajdującego się w zbiorniku kompensacyjnym.
• amortyzator gazowy – to potoczna nazwa amortyzatora olejowo-gazowego. W odróżnieniu od swojego poprzednika składa się on z jednej rury, która zawiera w sobie tłok. W części dolnej amortyzatora znajduje się skompresowany gaz (azot), który jest oddzielony od czynnika tłumiącego (oleju) ruchomą przegrodą. Dzięki takiej konstrukcji układ tłumiący nie potrzebuje zasobnika kompensacyjnego. Pierwszy etap pracy amortyzatora to ściskanie, podczas którego dochodzi do wzrostu ciśnienia. Pod jego wpływem tłoczysko wsuwa się do komory roboczej i wymusza na tłoku ruch w dół. W efekcie do przestrzeni nad tłokiem przepływa olej. Potem następuje odbicie, w trakcie którego obserwujemy ruch tłoka w górę. W ten sposób wzrasta ciśnienie oleju znajdującego się nad tłokiem, a ciecz ponownie się przemieszcza.

Amortyzatory często postrzegane są jedynie jako elementy, które mają zapewnić lepszy komfort jazdy. Tymczasem mają one także niebagatelne znaczenie dla bezpieczeństwa podróżowania samochodem. Wpływają bowiem na przyczepność pojazdu względem podłoża. Wybierając te części, warto zatem zastanowić się, które amortyzatory: gazowe czy olejowe sprawdzą się najlepiej.

Ciągły rozwój motoryzacji sprawia, że obecnie produkowane samochody są coraz szybsze, bardziej zaawansowane technicznie i mocniejsze. Z tego względu potrzebują podzespołów, które sprostają tym wymaganiom. Stąd też potrzeba poszukiwania amortyzatora, który będzie skuteczniejszy niż olejowy. Wybór padł na amortyzator gazowy. Warto przy tym jednak pamiętać, iż pewna ilość cieczy (oleju) w jego wnętrzu jest konieczna do prawidłowego działania amortyzatora. Niweluje bowiem tarcia w tłoczysku.

Z uwagi na cechy charakterystyczne amortyzatorów gazowych, poleca się je posiadaczom szybkich i mocnych samochodów oraz kierowcom, którzy lubią dynamiczną jazdę. Jeśli samochód służy nam głównie do poruszania się po mieście, możemy zdecydować się na tańsze amortyzatory olejowe, które zapewnią nam komfortowe podróżowanie.

Wielu kierowców, mając na uwadze stan polskich dróg, optuje jednak za tym, by stosować amortyzatory gazowe, które niekoniecznie muszą skazywać nas na mniej wygodną jazdę. Odczuwanie nierówności podczas poruszania się samochodem może być bowiem spowodowane niewłaściwym poziomem ciśnienia w oponach, problemami z zawieszeniem czy też nawet kiepską jakością foteli, a nie jedynie rodzajem zastosowanych amortyzatorów. Warto zatem mieć to na uwadze podczas ich wyboru.

Amortyzator samochodowy – waga

Jeśli zależy nam na lżejszych amortyzatorach, które nie będą dodatkowo obciążały samochodu, wybierzmy modele gazowe. Ich cechą charakterystyczną jest bowiem mniejsza waga w porównaniu z amortyzatorami olejowymi.

Amortyzatory – jak często wymieniać?

Amortyzatory stanowią jedną z najbardziej eksploatowanych części podwozia, stąd też potrzeba ich systematycznej wymiany. Zazwyczaj po przejechaniu 80-100 tysięcy kilometrów tracą one zupełnie swoje właściwości, nie nadając się do dalszej eksploatacji. Ich żywotność uzależniona jest jednak nie tylko od jakości materiałów i rozwiązań technologicznych użytych podczas ich produkcji, ale także od sposobu jazdy.

Jeśli nie oszczędzamy naszego samochodu i jeździmy po nieutwardzonych, wyboistych drogach oraz nie omijamy nierówności, dziur czy też studzienek kanalizacyjnych, musimy być przygotowani na to, iż amortyzatory w naszym pojeździe szybciej się zużyją i już po 20-30 tysiącach przejechanych kilometrów wymagać będą wymiany.

Ostrożna eksploatacja amortyzatorów może wydłużyć ich sprawność nawet do 150 tysięcy kilometrów przebiegu. To, jak często będą podlegać wymianie, jest zatem kwestią indywidualną.

Kiedy amortyzator jest do wymiany?

Objawami świadczącymi o wysokim stopniu zużycia amortyzatorów i konieczności ich wymiany na nowe są:

• zużywanie się opon w sposób nierównomierny,
• bardziej odczuwalne kołysanie się nadwozia,
• stukanie w trakcie jazdy po nierównościach,
• nadmierne drgania nadwozia,
• brak odporności samochodu na boczne wiatry,
• mniejsza stabilność pojazdu podczas pokonywania zakrętów,
• olej na amortyzatorze (niewielka olejowa powłoka jest dopuszczalna),
• przyspieszone zużycie gumowo-metalowych części zawieszenia,
• wzmożony efekt nurkowania obserwowany podczas hamowania.

Wszystko to sprawia, iż pogorszeniu ulega nie tylko komfort użytkowania samochodu, ale przede wszystkim bezpieczeństwo jazdy. Jeśli zauważymy tego typu symptomy, powinniśmy niezwłocznie udać się do stacji diagnostycznej.

Zużyte amortyzatory znacząco wydłużają drogę hamowania, przyspieszają zużycie innych istotnych elementów zawieszenia, a także przyczyniają się do niewłaściwego ustawienia reflektorów, co w określonych warunkach atmosferycznych może zaburzyć optymalną widoczność. Z tego względu warto systematycznie dokonywać ich przeglądu – co najmniej raz w roku lub po przejechaniu 20-30 tysięcy kilometrów.

Nie musimy jednak w tym celu udawać się do mechanika czy też stacji diagnostycznej. Test na sprawność amortyzatorów możemy bowiem przeprowadzić samodzielnie. Jedyne, co musimy zrobić, to mocno docisnąć karoserię nad każdym amortyzatorem i obserwować reakcję samochodu (układu tłumiącego.

• Jeśli nadwozie bez żadnych przeszkód powróci do położenia wyjściowego, amortyzatory działają prawidłowo. Pamiętajmy jednak o tym, że dopuszczalne są pewne odstępstwa, na przykład dwa wahnięcia.
• Jeżeli samochód będzie się dłużej kołysał, trzeba udać się do mechanika, który oceni to, czy wymiana jest konieczna. W znakomitej większości przypadków taka reakcja samochodu wiąże się z koniecznością zakupu nowego amortyzatora.

Amortyzatory – jaka sprawność?

Pamiętać musimy przede wszystkim o tym, iż w przypadku amortyzatorów nie ma mowy o stuprocentowej sprawności. Takie określenia to jedynie chwyt marketingowy. Sprawność nowych amortyzatorów wynosi bowiem około 82-85%. Jeśli nie jesteśmy w stanie samodzielnie określić sprawności tej części, warto udać się do stacji diagnostycznej lub warsztatu mechanicznego, gdzie wykonany zostanie profesjonalny test.

Polega on na skontrolowaniu czasu przylegania koła do podłoża podczas drgań o zmiennych częstotliwościach. Wyniki otrzymywane są osobno dla każdego koła (amortyzatora). Wyrażone w procentach wartości informują o sprawności amortyzatorów:

• powyżej 80% - bardzo dobry stan amortyzatorów,
• od 50 do 80% - amortyzatory działają prawidłowo,
• poniżej 50% - konieczna wymiana amortyzatorów.

Czasem stosowana skala jest nieco inna. Wówczas za amortyzatory w bardzo dobrym stanie technicznym uważa się te, które osiągnęły sprawność na poziomie 70%. Z kolei do wymiany nadają się te o wyniku poniżej 40%.

Amortyzator samochodowy – cena

Jeśli decydujący wpływ na wybór amortyzatora ma jego cena, tańszym rozwiązaniem są modele olejowe. Wpływa na to przede wszystkim nieskomplikowana budowa, która sprawia, iż nie jest to część zaawansowana technicznie. Cena takiego amortyzatora waha się w przedziale 100-250 złotych, w zależności od tego, czy kupujemy markowy produkt czy też tańszy zamiennik.

Amortyzatory gazowe są droższe. Jednak coraz powszechniejsze, stąd też obecnie różnica cenowa pomiędzy tymi dwoma typami amortyzatorów nie jest tak znaczna jak jeszcze kilka lat temu. Najtańsze amortyzatory gazowe możemy dostać już powyżej 150 złotych. Częściej jednak ich cena mieści się w przedziale 200-500 złotych.

Wymiana amortyzatorów – jaka cena?

Pamiętajmy jednak, że amortyzatory należy wymieniać parami, niezależnie od tego, czy oba są zużyte lub uszkodzone czy też nie. Zwiększa to zatem jednorazowy wydatek związany z zakupem amortyzatorów. Do tego doliczyć musimy jeszcze koszty robocizny, które wahają się od 50 do nawet powyżej 100 złotych za wymianę jednego amortyzatora.

Amortyzatory – jaka firma?

Wielu kierowców zastanawia się nad tym, czy marka amortyzatorów ma wpływ na ich jakość. W tym wypadku pamiętać musimy o tym, że nawet część zakupiona u renomowanego producenta nie jest w stu procentach sprawna. Taka jest bowiem specyfika amortyzatorów. Niemniej markowe produkty zazwyczaj charakteryzują się dłuższą żywotnością i wyposażone są rozwiązania technologiczne, które poprawiają komfort jazdy. Dużym uznaniem klientów cieszą się produkty firm:

• Bilstein,
• Daco,
• Delphi,
• Kayaba,
• KYB,
• Koni,
• Monroe,
• Motocraft,
• Sachs.

Polecane artykuły

Jakie śruby do felg aluminiowych? - Co warto wiedzieć?

Który filtr paliwa pierwszy - filcowy czy papierowy?

Jakie felgi do czarnego auta? Jaki kolor wybrać?