Jak wybrać lornetkę, lunetę i teleskop? Co lepsze?
Podglądanie ptaków czy oglądanie gwiazd wiąże się z zakupem dobrego sprzętu. Nie ważne, czy będzie to lornetka, teleskop czy luneta – każde z nich powinno być dobrej jakości, by służyć przez lata, a jednocześnie dobrze przybliżać świat. Na co zwracać uwagę przy ich wyborze? Czym się różnią i w jakich zadaniach najlepiej się sprawdzają?
Lornetka
Lornetka to niewielkie urządzenie, które służy przede wszystkim do przybliżania odległych elementów krajobrazu, zwierząt czy ptaków. Niektóre modele pozwalają na oglądanie niewielkich zwierząt z odległości zaledwie dwóch metrów. Wtedy też lornetka może pełnić rolę lupy. Choć oglądanie nieba jest domeną teleskopów, lornetka przybliży (choć nie w takim stopniu) gwiazdy.
Lornetka jest także bardzo ważnym uzupełnieniem ekwipunku:
- myśliwych
- ornitologa
- snajpera
- zespołu ratunkowego
Rodzaje lornetek
Na rynku można spotkać się z trzema rodzajami lornetek różniących się między sobą budową:
- lornetka prosta – jest to urządzenie kompaktowe o najprostszej budowie i tym samym najniższej cenie. Wykorzystywana jest przede wszystkim na koncertach, imprezach masowych czy w teatrze.
- lornetka peryskopowa – charakteryzuje się specyficzną budową, która umożliwia oglądanie obiektów z dużej odległości. Ułożenie peryskopów przypomina literę V.
- lornetka pryzmatyczna – najpopularniejszy i najbardziej rozpoznawalny rodzaj lornetki. Wyróżnia się dwa typy:
- lornetkę Porro – która charakteryzuje się większym rozstawem obiektywów niż rozstaw oczu
- lornetkę typu Roof – rozstaw obiektywów jest taki sam jak rozstaw oczu.
Na co zwracać uwagę?
Przy zakupie warto zwrócić uwagę na poszczególne elementy i parametry:
Obiektyw
Wpływa na ilość światła, jaka przedostaje się do urządzenia – co powoduje, że jest jednym z najważniejszym elementów budowy lornetki. Im jest on większy, tym uzyskiwany jest jaśniejszy obraz o większej rozdzielczości. Każdy obiektyw zbudowany jest z kilku soczewek – przy czym ich ilość oraz materiał zależy od ceny lornetki. Należy zwrócić uwagę na następujące parametry:
- powiększenie – określa, ile razy zostanie powiększony obiekt. Należy pamiętać, że przy dużym powiększeniu maleje jednocześnie pole widzenia, a także jasność obrazu.
- średnica - im większa, tym więcej światła zostanie zebrane, a oglądany obraz będzie jaśniejszy
Optymalnym powiększeniem charakteryzują się obiektywy o średnicy 25-63 mm. Najczęściej oba parametry zapisywane są razem np.: 8x42, gdzie pierwsza liczba oznacza powiększenie, druga średnicę obiektywu.
Pryzmat
To on odpowiada za odwrócenie obrazu, dzięki czemu posiadacz lornetki może oglądać go w prawidłowej pozycji. Układ pryzmatów znajduje się pomiędzy okularem a obiektywem. W zależności od konstrukcji można spotkać się z:
- pryzmatem Porro – charakteryzuje się lepszym obrazem, ale i większymi rozmiarami lornetki.
- pryzmatem Roof – układ pryzmatów znajduje się w jednej linii z obiektywem oraz okularem. Dzięki temu lornetka ma bardziej kompaktowe rozmiary, ale i dużo wyższą cenę.
Pole widzenia
Producenci podają dwa rodzaje pola widzenia, które informują o rozmiarze obszaru jaki można zobaczyć przez lornetkę:
- liniowe – podawane jest w metrach na 1000 m i oznacza wielkość obszaru, jaki widać, jeśli obiekt znajduje się 1000 metrów od lornetki.
- kątowe – podawane jest w stopniach
Regulacja ostrości
W lornetce można dostosować ostrość obrazu (podobnie jak w aparacie). Można spotkać się z dwoma rozwiązaniami:
- regulacją centralną – ostrość ustawia się dla obu okularów jednocześnie.
- regulacja indywidualna – ostrość dobierana jest dla każdego okularu oddzielnie.
Niektóre modele mają również autofocus, który automatycznie ustawia ostrość.
Odsunięta źrenica
Parametr ten ma szczególne znaczenie w przypadku osób noszących okulary. Określa odległość o jaką można odsunąć lornetkę od twarzy. Dzięki temu nie ma konieczność przysuwania urządzenia do samego oka.
Dodatki
Przy niektórych modelach można spotkać się z dodatkowymi funkcjami oraz wyposażeniem, które dobrze sprawdzają się w szczególnych warunkach:
- wypełnienie – zapobiega parowaniu szkieł. Sprawdzi się w lornetkach do obserwacji ptaków czy zwierzyny na podmokłych terenach.
- wodoodporna budowa – choć lornetka nie jest stworzona do działania pod wodą, niektórzy producenci przewidują możliwość zanurzenia urządzenia w wodzie.
Dla kogo?
Lornetka astronomiczna
Lornetki kupowane do obserwowania nieba powinny charakteryzować się jak największą jasnością obiektywu oraz sprawnością zmierzchową. Najlepiej kupować urządzenia o średnicy obiektywu wynoszącej minimalnie 50 milimetrów. Warto również poszukać modeli wyposażonych w wyjście na statyw.
Lornetka myśliwska
Jako że trudno znaleźć lornetkę uniwersalną, myśliwi powinni zaopatrzyć się w dwa modele – jeden przeznaczony do pracy w dzień, drugi w nocy. W pierwszym przypadku, lornetka powinna charakteryzować się kompaktowymi rozmiarami z powiększeniem do 10 razy.
Lornetka do obserwacji ptaków
Jest to lornetka o kompaktowych rozmiarach o parametrach 8x35 lub 8x40. Aby móc cieszyć się z bliska przyrodą, warto szukać modeli, dających jasny obraz o wysokiej rozdzielczości, a także o szerszym zakresie ustawienia ostrości lornetki.
Lornetka termowizyjna
Jest to lornetka wykorzystująca system termowizyjny, dzięki czemu sprawdza się przede wszystkim w miejscach, gdzie ilość światła jest niewielka. Pozwala również dostrzec obraz przez dym, mgłę czy unoszący się kurz. Wykorzystywana jest przede wszystkim przez służby specjalne oraz ratownicze.
Luneta
W przypadku wybierania lunety, należy odpowiedzieć sobie na dwa pytania:
- w jakich warunkach będzie wykorzystywana
- czy będzie zintegrowana z innym sprzętem
Na co zwracać uwagę?
Luneta charakteryzuje się identycznymi parametrami jak lornetka. Dlatego też szczególną uwagę należy zwrócić uwagę na:
- powiększenie – lunety charakteryzują się dużym powiększeniem, przez co dodatkowo wymagają statywu.
- średnicę obiektywu
- źrenicę wyjściową
- pole widzenia – jednak w tym przypadku, producenci podają odległość na 100, a nie 1000 m.
Dodatkowo mogą pojawić się oznaczenia:
- AO – czyli korekta błędu paralaksy
- IR – czyli podświetlenie siatki celowniczej.
Należy również zdawać sobie sprawę, że wiele modeli, szczególnie tych droższych, umożliwia wymianę obiektywu. Jest to rozwiązanie wygodne i idealne dla pasjonatów przyrody, wykorzystujących urządzenie w różnych warunkach.
Kupując lunetę należy liczyć się z tym, że zestaw składa się nie tylko z korpusu, ale także okularu, głowicy oraz statywu. Przy pierwszych zakupach warto szukać zestawów skomponowanych przez producenta, dzięki czemu uniknie się błędów w doborze komponentów ze sobą kompatybilnych.
Kształt
Lunety różnią się między sobą kształtem. Można wyróżnić modele:
- proste
- kątowe – okular znajduje się pod kątem 45 stopni. I te są najczęściej polecane, szczególnie gdy korzysta z nich więcej niż jedna osoba. Dodatkowo są wygodniejsze w użyciu.
Okular
W sklepach można znaleźć okular:
- ze stałym powiększeniem – charakteryzuje się szerszym polem widzenia. Najlepiej sprawdzają się, gdy powiększenie nie przekracza 40 razy
- zoom – mogą być wykorzystywane przy wyższych powiększeniach, jednak cechują się mniejszym polem widzenia.
Dla kogo?
Luneta obserwacyjna
Szukając lunety do obserwacji ptactwa i innych zwierząt, warto rozważyć zakup lunety z obiektywem o średnicy 80-85 mm, dających wystarczająco jasny, a tym samym dobry jakościowo obraz. Przydatnym dodatkiem jest także wodoszczelna obudowa, która umożliwi oglądanie przyrody w trudnych, wilgotnych warunkach.
Lornetka czy luneta?
Należy odpowiedzieć sobie na pytanie, do czego będzie wykorzystywane urządzenie, w jakich warunkach oraz jaki budżet jest do dyspozycji. Lornetka charakteryzuje się mniejszymi rozmiarami, bardziej kompaktowymi, ale i często niższą ceną. Świetnie sprawdzi się w terenie i przede wszystkim oferuje szersze pole widzenia. Luneta przeznaczona jest do bardziej stacjonarnych obserwacji, jednak oferuje wyższe powiększenie oraz jasność obrazu.
Teleskop
Teleskop to urządzenie stworzone do oglądania nieba. Ze względu na wyższą cenę niż lornetka czy luneta, kupowany jest przede wszystkim przez profesjonalistów i prawdziwych pasjonatów.
Na co zwracać uwagę?
Sztywność
Należy unikać teleskopów, które nie mają wystarczająco sztywnej konstrukcji, która ugina się pod ciężarem tuby, a także drgaa pod wpływem różnych czynników atmosferycznych.
Średnica
Jest to najważniejszy parametr teleskopu. Od średnicy teleskopy zależy ilość światła (a więc jasność obrazu) oraz samo powiększenie.
Światłosiła
Jest to stosunek ogniskowej do średnicy obiektywu. Parametr ma wpływ na pole widzenia. Im jest on niższy, tym posiadacz teleskopu uzyskuje większe pole do obserwacji. Niski współczynnik świetnie sprawdza się przy poszukiwaniach komet.
Powiększenie użyteczne
Należy zdawać sobie sprawę, że w teleskopach do domowego użytku, nie można otrzymać powiększenie wynoszącego kilkaset razy (np. 300) przy stosunkowo małym obiektywie/lustrze. Największe możliwe powiększenie to dwukrotność średnicy obiektywu przy dobrych warunkach atmosferycznych.
Dla kogo?
Teleskop dla dzieci
Wybierając dziecku pierwszy teleskop, należy unikać z pozoru atrakcyjnych ofert za kilkadziesiąt złotych. Takie urządzenia nie umożliwią oglądania nieba, a mogą jednocześnie zrazić dziecko do astronomii. Warto wybrać lekkie modele, łatwe do rozstawienia, a jednocześnie o wzmocnionej budowie. Teleskop powinien również charakteryzować się prostą konstrukcją optyczną bez zaawansowanych mechanizmów, które mogą jedynie utrudnić zapoznawanie się z urządzeniem, a tym samym gwieździstym niebem.
Teleskop dla początkujących/dla amatora
Pierwszy teleskop powinien charakteryzować się przyjaznymi rozmiarami i nie za dużą wagą. Kupowanie ciężkiej konstrukcji może szybko zniechęcić do rozstawiania teleskopu i oglądania nieba. Warto jednak zainwestować w sprzęt dobrej jakości, który umożliwi uzyskanie kontrastowego obrazu. Optymalnym wyborem dla początkującego będzie teleskop o średnicy 13 cm.
Teleskop czy luneta?
Wybór należy uwarunkować tak naprawdę od miejsca zamieszkania i użytkowania teleskopu. Mieszkając w małych miejscowościach czy na wsi można zainwestować w większy teleskop stacjonarny. Jeśli jednak na obserwację należy wyjechać poza miasto, lepiej wyposażyć się w dobrej jakości lunetę lub lornetkę, które są łatwiejsze w transporcie dzięki poręcznym rozmiarom.
Komentarze (0)