Jak wybrać miernik uniwersalny (multimetr)?. Jaki najlepszy?

Jak działa miernik uniwersalny?

Zasada jest prosta – miernik uniwersalny należy wpiąć do obwodu zgodnie z regułą dla danego urządzenia (równolegle lub szeregowo, w zależności od tego, jaka wartość będzie mierzona – zasady są takie same, jak przy podłączaniu mierników pojedynczej wartości. Przez dołączony w sten sposób miernik popłynie prąd elektryczny, którego parametry zostaną zmierzone przez układ elektroniczny miernika, a wynik zostanie wskazany na wyświetlaczu.

Co mierzy miernik uniwersalny?

Poszczególne modele mierników uniwersalnych, czyli multimetrów, różnią się możliwościami w zakresie dokonywania pomiarów określonych wartości. Podstawowe, kieszonkowe mierniki uniwersalne dobrej jakości mogą wskazać wartości:

• napięcia stałego (do 600 lub nawet do 1000 V);
• napięcia prądu przemiennego (zwykle do 600-750 V);
• natężenia prądu stałego (do 10 A);
• oporu elektrycznego (do 2 MΩ);
• testu diody i wzmocnienia tranzystora.

Bardziej rozbudowane modele są wyposażone w dodatkowe moduły elektryczne oraz elektroniczne, mogą wykonać pewne bardziej skomplikowane obliczenia, i tym samym mogą zostać użyte do określenia innych wartości:

• pomiaru natężenia prądu przemiennego;
• pomiaru częstotliwości prądu przemiennego;
• pomiaru pojemności kondensatora;
• pomiaru temperatury (za pośrednictwem dołączonej sondy);
• wyniku testu ciągłości obwodu (wbrew pozorom nie jest to funkcja dostępna we wszystkich miernikach).

W celu zobrazowania pewnych wartości lepiej jest zdecydować się na zakup miernika uniwersalnego z wyświetlaczem albo multimetru z oscyloskopem – takie urządzenia są bardziej uniwersalne, mają jeszcze więcej zastosowań, ale są również droższe. W najwyższej klasie mierników można nabyć również miernik uniwersalny z pomiarem indukcyjności.

Sprawdź naszą ofertę.

Dokładność mierników

Same funkcje miernika uniwersalnego nie przesądzają jeszcze o tym, czy jest on dobry do określonego celu, czy nie. Bardzo często należy weryfikować jeszcze dokładność urządzenia. Powinna być ona określona przez producenta, jednak zawsze wskazywana jest w sposób wymagający dalszych obliczeń, aby uzyskać wartość liczbową (jako niepewność pomiarowa i mnożnik najmniejszej znaczącej wartości dla danego zakresu pomiarowego). Multimetr, dla którego nie określono dokładności, jest bezużyteczny.

Dla większości zastosowań amatorskich wystarczająca jest przybliżona dokładność pomiaru, jednak miernik uniwersalny wielkości elektrycznych, który ma posłużyć do dokładniejszych analiz, musi być dokładniejszy.

Zabezpieczenia mierników

Gdyby wartość mierzonych parametrów była znana, pomiar byłby niepotrzebny – mierników używa się właśnie po to, aby określić konkretne wielkości, a to oznacza, że nietrudno przekroczyć zakres pomiarowy. Mogłoby to doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia układu miernika uniwersalnego, dlatego większość urządzeń ma wbudowany bezpiecznik (albo dwa o różnej wielkości), które stanowią zabezpieczenie na wypadek przekroczenia możliwości miernika. Jeśli dla jakiegoś zakresu pomiarowego bezpiecznika nie ma, zakres ten zostanie prawdopodobny oznaczony jako „unfused”.

Dodatkowym zabezpieczeniem jest ochrona przeciwprzepięciowa oznaczona jako CAT stopnia I, II, III lub IV. Do zastosowań domowych wystarczy drugi stopień, przy czym w tym przypadku także należy pamiętać o tym, że klasa zabezpieczenia jest określana oddzielnie dla różnych zakresów.

Dodatkowe funkcje

Zaawansowany miernik cyfrowy może być wyposażony w wiele dodatkowych funkcji, które są przydatne w określonych okolicznościach. Nie wszystkie one dotyczą wprost wartości mierzonych – są także cechy użytkowe, na które warto zwrócić uwagę:

• True RMS – wyświetlanie wartości dla prądu przemiennego na podstawie rzeczywistej wartości skutecznej. Funkcja ta jest bardzo praktyczna w zastosowaniach profesjonalnych, a przy okazji podnosi cenę miernika do „profesjonalnego” poziomu;
• automatyczne skalowanie – dzięki tej funkcji nie trzeba manualnie dobierać zakresu pomiarowego. Zmniejsza to ryzyko przekroczenia wartości pomiarowej. Licznik taki automatycznie, na podstawie otrzymanego wyniku, dobiera na bieżąco skalę pomiarową;
• podświetlenie wyświetlacza – pozornie jest to funkcja podstawowa, ale jednak pojawia się tylko w niektórych miernikach. W ciemnych pomieszczeniach taki drobiazg bardzo zwiększa praktyczność miernika;
• HOLD – funkcja „zatrzymania” zmierzonej wartości na wyświetlaczu, dzięki czemu można nawet rozłączyć obwód miernika, a zmierzony wynik spisać po chwili;
• pamięć wartości minimalnej i maksymalnej – to funkcja przydatna, jeśli poza wartością średnią lub chwilową trzeba znać jeszcze zakres zmienności mierzonego parametru.

Dobre liczniki mają jeszcze jedną ważną cechę – dłuższe przewody sond pomiarowych, dzięki czemu obsługa licznika w trudno dostępnych miejscach staje się zdecydowanie łatwiejsza.

Sposoby pomiaru

Na rynku dostępne są zasadniczo dwa rodzaje multimetrów, jeśli chodzi o sposób dokonywania pomiaru:

• mierniki uniwersalne z sondami, które należy przyłożyć we właściwych punktach obwodu, co jest niewygodne np. w przypadku pomiaru natężenia (aby tego dokonać, najpierw należy przerwać obwód). W przypadku tych mierników warto zwrócić uwagę na długość sond i wielkość krokodylków, które przydają się przy niektórych pomiarach;
• mierniki uniwersalne cęgowe, które działają dzięki zjawisku indukcji (tak, to właśnie te modele mogą mierzyć indukcyjność) i nie wymagają przerywania obwodu (jego element umieszcza się wewnątrz pętli wyznaczonej przez cęgi).

Wytrzymałość

Parametrem, który warto ocenić przed zakupem, jest również wytrzymałość. Miernik prawdopodobnie kilka razy upadnie na podłogę i dobrze by było, gdyby dało się go potem jeszcze używać. W przypadku droższych mierników uniwersalnych wzmocniona obudowa jest normą, ale najtańsze mają obudowy z ABS, który kruszeje pod wpływem światła i dostępu powietrza. Do drogich mierników – jeśli nie ma tego w zestawie – koniecznie trzeba kupić pokrowiec, który pozwoli bezpiecznie transportować stosunkowo delikatne urządzenie.