Kompostownik do ogrodu - jak wybrać? Jaki najlepszy?

Co to jest kompostownik?

To nic innego, jak pojemnik, który może być wykonany z przeróżnych materiałów, na przykład drewna, plastiku, cegieł, betonu, służący, jak sama nazwa wskazuje, do kompostowania biodegradowalnych odpadów, pochodzących z kuchni, ogrodu czy też sadu. Przebiega w nim proces przemiany materii organicznej, w wyniku którego otrzymujemy kompost – w pełni naturalny nawóz, który możemy wykorzystać do użyźnienia gleby na naszej działce.

Polecane kompostowniki ogrodowe

Co daje kompostownik?

Pełni on dwie zasadnicze funkcje w ogrodzie. Przede wszystkim pozwala utrzymać czystość i porządek w ogrodzie. Dzięki niemu zyskujemy bowiem miejsce, gdzie możemy wyrzucać i składować różne resztki roślinne, bez obaw o to, że zaśmiecą one naszą działkę. Po drugie, wytwarza w pełni ekologiczny nawóz, który powstaje w naturalnym procesie przemiany materii organicznej.

Syntetyczna uprawa ziemi powoduje, że traci ona optymalną do rozwoju roślin strukturę i chłonność. Umierają przez to pożyteczne mikroorganizmy, a korzenie drzew, kwiatów, krzewów czy warzyw mają ograniczony dostęp do wody, tlenu i substancji odżywczych. Zastosowanie naturalnego nawozu powstałego w kompostowniku jest rozwiązaniem tych problemów. Przywraca bowiem glebie optymalną sprawność.

Dzięki niemu staje się ona żyzna i zyskuje właściwą strukturę. Odtwarza się także warstwa próchnicy, której znaczenie dla prawidłowego rozwoju roślin jest niebagatelne. Jest ona bowiem bogata w liczne, łatwo przyswajalne przez florę substancje odżywcze, które pozwalają roślinności ogrodowej bujnie rosnąć i pięknie kwitnąć. Zastosowanie naturalnego nawozu z kompostownika odbudowuje również mikroflorę gleby.

Dzięki kompostownikowi i powstającemu w nim kompostowi:

• użyźnimy glebę i poprawimy jej strukturę,
• unikniemy wyjałowienia ziemi,
• zapewnimy roślinności optymalne warunki rozwoju,
• zmniejszymy zachwaszczenie trawnika, rabat i grządek,
• wzbogacimy glebę w próchnicę,
• nie narazimy ziemi na przenawożenie, co może się zdarzyć w przypadku zastosowania nawozów syntetycznych,
• zadbamy o środowisko naturalne – nawóz powstający w kompostowniku jest w pełni naturalny,
• zwiększymy estetykę naszej posesji.

Kiedy kompostownik jest niezbędny?

Pojemnik na odpady biodegradowalne jest szczególnie przydatny, gdy mamy dużą posesję z ogrodem i sadem. Wówczas wywóz resztek roślinnych przez firmę zewnętrzną mógłby uszczuplić nasz domowy budżet. Także ich zakopywanie na terenie działki, choć stanowi tanie rozwiązanie, jest nieopłacalne, gdyż zabiera dużo czasu, który możemy spożytkować na pielęgnację ogrodu czy też odpoczynek.

Gdy mamy dużą posesję, kompostownik ogrodowy jest zatem niezbędny. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby właściciele niewielkich działek również składowali resztki roślinne w specjalnie przystosowanym w tym celu pojemniku. Zyskają wówczas dwie rzeczy – uporządkowany ogród i naturalny nawóz. Przy zakładaniu kompostownika należy jednak pamiętać o tym, aby znajdował się on w mało uczęszczanym miejscu w ogrodzie, co w przypadku niewielkich posesji jest trudniejsze do osiągnięcia.

Co kompostować w kompostowniku?

W pojemniku znaleźć mogą się wszelkiego rodzaju odpady biodegradowalne, czyli takie, które poddają się tlenowemu rozkładowi przy udziale mikroorganizmów. Zaliczyć możemy do nich:

• odpady kuchenne – niewykorzystane resztki warzyw i owoców, torebki po herbacie i skorupki jaj,
• odpady ogrodowe – skoszona trawa, siano, słoma (w niedużych ilościach), resztki przekwitłych roślin, zeschnięte byliny, resztki warzyw i owoców, korzenie, gałęzie, ucięte pędy i liście drzew i krzewów (pamiętajmy jednak, aby nie kompostować liści orzecha, dębu i olchy, które zawierają szkodliwe dla innej roślinności substancje),
• trociny, sadza i popiół drzewny,
• muł wydobyty ze stawu bądź oczka wodnego,
• odchody zwierząt domowych,
• kartony i ręczniki papierowe – ale tylko w niewielkich ilościach.

Co wrzucać do kompostownika?

W kompostowniku mogą znaleźć się zatem wszelkiego rodzaju odpady organiczne, niezawierające szkodliwych dla innych roślin toksyn. Wrzucamy do niego tylko resztki zdrowe, nieporażone chorobami oraz nieskażone metalami ciężkimi i chemicznymi konserwantami.

W tym miejscu warto wymienić te odpady, których pod żadnym pozorem nie wolno wrzucać do kompostownika. Należą do nich:

• chwasty z nasionami – jeśli zamierzamy wykorzystać kompost jako nawóz, unikajmy chwastów z nasionami, gdyż szybko się rozprzestrzeniają, zachwaszczając działkę,
• resztki roślinne z widocznymi oznakami choroby lub infekcji,
• resztki mięsne i rybne (nawet te poddane obróbce termicznej),
• metal, szkło, plastik,
• gazety,
• popiół z węgla.

Jaki kompostownik do trawy?

W wielu ogrodach to skoszona trawa jest najczęściej wrzucanym do kompostownika odpadem. Nie oznacza to jednak, że wymaga ona specjalnego pojemnika. Aby możliwe było wytworzenie z niej żyznego kompostu, potrzebujemy jakiegokolwiek kompostownika na biodegradowalne odpady. Warto jednak zadbać o to, aby warstwy trawy nie były nadmiernie zbite. Może to bowiem utrudniać przepływ wody i powietrza wewnątrz pojemnika.

Co na spód kompostownika?

Aby uzyskać nawóz o dużej ilości składników odżywczych, istotną kwestią jest prawidłowe rozmieszczenie resztek przeznaczonych na kompost. Układa się je warstwowo. Na spodzie powinna znaleźć się około 20-centymetrowa warstwa połamanych gałęzi, przy czym te najgrubsze konary kładziemy na dnie kompostownika. W ten sposób uzyskamy naturalny drenaż.

Następnie na gałęziach rozsypujemy ziemię ogrodową, torf, słomę lub zeszłoroczny kompost, otrzymując w ten sposób warstwę pochłaniającą substancje odżywcze, które woda wymywa z wyżej ulokowanych resztek roślinnych. Do w ten sposób przygotowanego kompostownika możemy zacząć wrzucać odpady z ogrodu, pamiętając o tym, aby co pewien czas przekładać resztki ziemią ogrodową, mieloną kredą, dolomitem lub drobno pokruszoną gliną.

Jeśli kompostownik ogrodowy nie ma pokrywy, wysokość warstw nie powinna przekroczyć 1,5 metra. Gdy odpady osiągną taki rozmiar, należy je okryć torfem lub ziemią ogrodową, a na wierzchu stosu uformować zagłębienie, przez które woda opadowa i tlen będą się dostawać do głębiej położonych warstw resztek.

Jak przyspieszyć przemianę materii w kompostowniku?

Istnieje wiele sposobów na to, aby usprawnić proces przemiany materii organicznej, a tym samym szybciej uzyskać naturalny nawóz w postaci kompostu. Wśród szczególnie dobrych aktywatorów rozkładu wymienić można:

• napary z pokrzywy, krwawnika, mniszka lekarskiego, rumianku pospolitego,
• roztwór dojrzałego kompostu wymieszany z wodą,
• młode chwasty bez nasion,
• liście żywokostu lekarskiego,
• mocz, który należy uprzednio rozcieńczyć z wodą w proporcji 1:3,
• odchody gołębi i kur,
• dżdżownice z działki.

Zastosować możemy również specjalne biopreparaty. Jeśli jednak chcemy, aby kompost był w pełni ekologicznym nawozem, zwróćmy uwagę na to, czy w składzie zakupionego w sklepie specyfiku zawarte są tylko naturalne substancje.

Jak daleko od granicy sąsiedniej działki postawić kompostownik?

Usytuowanie pojemnika na odpady biodegradowalne jest niezwykle ważną kwestią. W trakcie przemiany materii organicznej wytwarza się bowiem nieprzyjemny zapach, który może być uciążliwy nie tylko dla użytkowników posesji, ale również przechodzących obok niej osób. Problem ten ujawnia się zwłaszcza w sytuacji, gdy mamy kompostownik bez pokrywy, która przynajmniej częściowo eliminowałaby brzydki aromat.

Z tych względów powinniśmy zadbać nie tylko o to, aby kompostownik znajdował się zdala od części użytkowej ogrodu, ale również był oddalony od granic działki. W ten sposób nie będziemy przeszkadzać naszym sąsiadom. Kwestia ta jest uregulowana prawnie.

Przyjmuje się, iż kompostowniki ogrodowe zaliczają się do kategorii urządzeń przypominających te sanitarno-gospodarcze. Z tego względu zastosowanie ma art. 36 ust. 2 i 3 rozporządzenia wydanego przez Ministra Infrastruktury (12 IV 2002 r.). Przepis uzależnia odległość między kompostownikiem a granicą sąsiedniej działki od pojemności pojemnika.

Jeśli pojemność kompostownika nie przekracza 10 m3, wówczas jego odległość od:

• drzwi i okien zewnętrznych w pomieszczeniach, których przeznaczeniem jest pobyt ludzi, wynosi co najmniej 5 m,
• granic sąsiednich działek, ulicy, drogi bądź ciągu pieszego – przynajmniej 2 m.

W sytuacji, gdy pojemność kompostownika przekracza 10 m3, wówczas powinien on być usytuowany w odległości:

• 30 m – od zewnętrznych drzwi i okien w pomieszczeniach przeznaczonych do pobytu ludzi,
• 10 m – od linii, która rozgranicza ulicę, drogę lub ciąg pieszy,
• 7,5 m – od granic sąsiednich działek.

Jak wybrać kompostownik?

Wybierając kompostownik, powinniśmy zwrócić uwagę przede wszystkim na:

JEGO RODZAJ. Wówczas wyróżniamy trzy główne modele pojemników na odpady biodegradowalne:

• otwarte – charakteryzują się one brakiem pokrywy i zazwyczaj wykonane są z drewna. Swym wyglądem przypominają skrzynię bez dna, toteż łatwo je umiejscowić, a nawet samodzielnie wykonać. Trzeba bowiem jedynie połączyć ze sobą dostępny materiał na kształt czterech ścian. Gotowe otwarte kompostowniki wykonane z drewna, metalu i plastiku charakteryzują się niską ceną i dobrą trwałością. Przy ich wyborze musimy mieć jednak na uwadze, iż brak pokrywy sprawia, że do wnętrza pojemnika dostają się niekontrolowane ilości wody, co może opóźnić proces przemiany materii i prowadzić do wymywania dużej ilości składników pokarmowych.
• zamknięte – wyposażone są w pokrywę z otworem, przez który do resztek roślinnych przedostaje się optymalna ilość wody i tlenu. Często mają one również specjalne szczeliny, które znajdują się po bokach kompostownika. Ich celem jest umożliwienie dopływu powietrza do poszczególnych warstw organicznych resztek. Zazwyczaj wykonane są one z plastiku i charakteryzują się trwałością i odpornością na uszkodzenia mechaniczne i szkodliwe działanie czynników atmosferycznych. Kompostownik zamknięty bywa często określany jako kompostownik termiczny. Wyposażony jest bowiem w specjalną termoizolację, która przyspiesza proces przemiany materii, pozwalając na pozyskiwanie kompostu kilka razy w roku.
• rotacyjne – mają postać zamkniętej beczki, osadzonej na specjalnej konstrukcji, która umożliwia, obracanie pojemnikiem. Rotacja sprawia, że odpady są lepiej wymieszane i napowietrzone, przez co proces rozkładu przebiega sprawniej.

MATERIAŁ, Z JAKIEGO ZOSTAŁ WYKONANY KOMPOSTOWNIK. Materiał przesądza nie tylko o trwałości pojemnika, ale również jego walorach wizualnych. Warto zatem lepiej przyjrzeć się dostępnym opcjom. Oto najpopularniejsze modele:

• kompostownik z palet – to jedna z najtańszych opcji, którą dodatkowo możemy zrobić samodzielnie, jeśli dysponujemy paletami i chwilą wolnego czasu. Montaż takiej konstrukcji przebiega szybko i już po kilku minutach pracy możemy układać warstwę drenażu. Dzięki zastosowaniu palet ściany kompostownika ładnie się prezentują i stanowią uzupełninie ogrodu. Problemem może być jednak trwałość pojemnika. Znajduje się on na zewnątrz, przez co stale jest narażony na szkodliwe działanie czynników atmosferycznych, a palety nie są materiałem odpowiednio zabezpieczonym przed nimi.
• kompostownik drewniany – podobnie jak w przypadku palet, stanowi on naturalne uzupełnienie posesji. Elegancki wygląd to nie jedyny atut pojemnika z drewna. W porównaniu z modelem wykonanym z palet, charakteryzuje się on większą trwałością, zwłaszcza jeśli zdecydujemy się na pokrycie zewnętrznych ścian kompostownika preparatem zabezpieczającym drewno przed wpływem czynników atmosferycznych.
• kompostownik plastikowy – cieszy się dużą popularnością, głównie z uwagi na swą trwałość i odporność na szkodliwe działanie deszczu, śniegu, ujemnych temperatur czy słońca. Dzięki kompaktowym rozmiarom można go z łatwością ulokować na działce, dysponując  nawet ograniczoną przestrzenią. Zastosowanie pokrywy pozwala z kolei na przynajmniej częściowe zneutralizowanie brzydkich zapachów wydobywających się z wnętrza pojemnika. Jaki więc kompostownik plastikowy wybrać? Decydując się na kompostownik z plastiku, musimy sprawdzić, czy został on wyposażony w szczeliny umożliwiające odprowadzanie nadmiaru wilgoci oraz napływ optymalnej ilości tlenu. Nawet mając pokrywę, pojemnik musi pozwalać na dostęp do kompostu, który trzeba co pewien czas przerabiać, czyli mieszać w taki sposób, aby warstwa górna znalazła się na miejscu dolnej.
• kompostowni z siatki –  to jedno z najprostszych konstrukcyjnie, a zarazem najtańszych rozwiązań. Wystarczy bowiem kawałek siatki zwiniętej w rulon, aby móc składować w niej odpadki. Oczywiście część z nich będzie wypadać ze szczelin w materiale. Dlatego jej boki warto wyłożyć folią perforowaną, która zapewni optymalne napowietrzenie resztek i odprowadzanie wilgoci.
• kompostownik murowany – w kompostowniku z cegieł lub betonu również można składować odpady biodegradowalne. Pamiętajmy jednak, że mobilność takiego pojemnika jest ograniczona.

POJEMNOŚĆ. Wybierając kompostownik, należy w odpowiedni sposób dobrać jego pojemność. W tym wypadku nie chodzi jednak jedynie o ilość resztek organicznych, jakie zamierzamy składować, ale również przepisy prawne, które od pojemności uzależniają dopuszczalną odległość pomiędzy kompostownikiem a granicą działki, ulicą czy chodnikiem, co zostało opisane wyżej. Bywa tak, że nie możemy sobie pozwolić na większy pojemnik, gdyż jego usytuowanie nie spełnia wymogów stawianych przez prawo.

Jaki rozmiar kompostownika?

Co do zasady przyjmuje się, iż rozmiary kompostownika nie powinny przekraczać 1,5 m wysokości i 1,5 m szerokości. Taka wielkość sprawia, że kompost przygotowywany jest w optymalnych warunkach, a po zakończeniu procesu przemiany materii swą strukturą będzie przypominał glebę.

W przypadku dużych ogrodów warto zatem zdecydować się na kompostowniki modułowe, których łączna pojemność może sięgać nawet 1200 litrów, co pozwoli na składowanie odpadów z sadu i ogrodu. Pamiętać musimy także o doliczeniu dodatkowych 150 litrów, jeśli do pojemnika chcemy wrzucać resztki kuchenne produkowane przez 3-4 osobową rodzinę. Im liczniejsi domownicy, tym więcej pojemności powinniśmy przeznaczyć na wytwarzane przez nich odpadki.

Ile kosztuje kompostownik?

To, ile wydamy na kompostownik, zależy przede wszystkim od jego pojemności i materiału, z jakiego go wykonano. Za kompostownik metalowy zapłacimy około stu złotych. Kompostowniki z drewna charakteryzują się większą rozpiętością cenową – za te najtańsze należy zapłacić około 60 złotych, za najdroższe – nawet powyżej 200 złotych.

Kompostowniki plastikowe, podobnie jak te wykonane z drewna, charakteryzują się dużym zróżnicowaniem cenowym. Najtańsze modele kupimy już od 100 złotych wzwyż. Aby cieszyć się sprzętem o lepszej jakości, wydać musimy nawet powyżej 350 złotych.

Znajdziesz w Morele

Kompostowniki ogrodowe - Szklarnie - Plandeki - Pojemniki na śmieci - Pojemniki na deszczówkę

Polecane artykuły

Szpadel do ogrodu - jak wybrać? Jaki najlepszy?

Czym pomalować plastikowe krzesła ogrodowe?

Jak wybrać basen ogrodowy? Rozporowy czy dmuchany? Który najlepszy?