Muzyka klasyczna - jak zacząć? Która będzie najlepsza?

Muzyka klasyczna

Muzykę klasyczną możemy rozumieć dwojako – jako synonim muzyki poważnej, która obejmuje całą muzykę świecką, sakralną i akademicką tworzoną na przestrzeni XI-XXI wieku w kręgu kultury europejskiej, charakteryzującą się symetrią, równowagą oraz regularną budową formalną bądź jako jedynie część muzyki poważnej tworzonej pomiędzy barokiem a romantyzmem.

Muzyka klasyczna a poważna

Niefortunność nazwy „muzyka poważna”, która może odstraszać słuchacza, gdyż kojarzy się z nadmierną wytwornością, przepychem i namaszczeniem, sprawiła, że z czasem synonimem tego określenia stała się nazwa „muzyka klasyczna”. Termin ten dokładnie rzecz ujmując, obejmuje jednak jedynie jedną z epok w muzyce poważnej – klasycyzm, który trwał od 1750 roku do 1820 roku. To właśnie w tym okresie tworzyli tak zwani klasycy wiedeńscy, czyli Haydn, Mozart i Beethoven.

Kiedy powstała muzyka klasyczna?

W zależności od przyjętej definicji muzyki klasycznej możemy mówić, że powstała ona:

• w XI wieku – jeśli przyjmiemy, że muzyka klasyczna to synonim muzyki poważnej,
• w 1750 roku – jeśli przyjmiemy, że muzyka klasyczna to muzyka epoki klasycyzmu.

Muzyka klasyczna – kompozytorzy

Do najpopularniejszych kompozytorów muzyki klasycznej zalicza się między innymi:

• Johann Sebastian Bach,
• Antonio Vivaldi,
• Ludwig van Beethoven,
• Fryderyk Chopin,
• Piotr Czajkowski,
• Johann Strauss,
• Wolfgang Amadeus Mozart,
• Stanisław Moniuszko,
• Karol Szymanowski,
• Georg Friedrich Händel,
• Witold Lutosławski,
• Robert Schumann,
• Richard Wagner.

Muzyka klasyczna – instrumenty

Do tworzenia muzyki klasycznej wykorzystuje się wiele instrumentów różnego typu, w tym przede wszystkim:

• fortepianu,
• instrumentów smyczkowych – między innymi harfy, skrzypiec, altówki, wiolonczeli, kontrabasu,
• instrumentów dętych – w tym: fletu, oboju, klarnetu, saksofonu, trąbki, puzonu czy też fagotu,
• instrumentów perkusyjnych – między innymi ksylofonu, werbla, wibrafonu czy też kotłów.

Muzyka klasyczna – gatunki

W przypadku muzyki klasycznej bardziej mówi się o epokach niż gatunkach jako takich. W każdej z epok tworzono nieco odmienne utwory, które miały swoje cechy wspólne, charakterystyczne dla danego okresu.

• epoka renesansu – wprowadza do muzyki klasycznej harmonię. Utwory powstające w tej epoce są zdecydowanie milsze dla ucha niż surowa muzyka średniowieczna.
• epoka baroku – muzyka tworzona w tym okresie charakteryzuje się ekspresyjnością i upodobaniem do kontrastów. Jej celem było wyrażanie i wywoływanie u słuchaczy emocji.
• epoka klasycyzmu – epokę tę charakteryzuje ogromna różnorodność, dążono jednak do równowagi i symetrii.
• epoka romantyzmu – w tym okresie tworzona muzyka miała za zadanie przede wszystkim wyrażać uczucia oraz współgrać z innymi rodzajami sztuki, takimi jak taniec, poezja, dramat czy malarstwo.

Muzyka klasyczna, którą trzeba znać

Muzyka klasyczna charakteryzuje się niebywałą wręcz różnorodnością. Z tego też względu każdy słuchacz znajdzie coś wyjątkowego dla siebie. Ulubieni kompozytorzy wcale nie muszą należeć do czołówki tych najbardziej rozpoznawalnych. Warto jednak znać utwory, które uchodzą za klasykę gatunku. Oto one:

• „Cztery pory roku” A. Vivaldi,
• „Eine klaine Nachtmusik” W. A. Mozart,
• „Symfonia G-mol” W. A. Mozart,
• „Dla Elizy” L. V. Beethoven,
• „V Symfonia c-moll” L. V. Beethoven,
• „Jezioro Łabędzie” P. Czajkowski,
• „Taniec wieszczki cukrowej” P. Czajkowski,
• „Etiuda c-moll Rewolucyjna” F. Chopin,
• „Marsz żałobny” F. Chopin,
• „Bolero” M. Ravel,
• „Alleluja z Oratorium Mesjasz” J. F. Handel,
• „Cwał Walkirii” R. Wagner,
• „Nad pięknym, modrym Dunajem” J. Strauss,
• „Lot trzmiela” Rimski-Korsakow,
• „Marzenie” Schumann.

To jedynie krótka lista utworów, które można zaliczyć do klasyki gatunku. Niemniej, pokazuje ona, jak różnorodny jest świat muzyki klasycznej. Warto go zatem zgłębiać, tym bardziej, że możemy na tym jedynie zyskać, zarówno pod względem zdrowotnym, jak i psychicznym.

Jak muzyka klasyczna wpływa na człowieka?

Nie każdy z nas preferuje słuchanie muzyki klasycznej. Często kojarzona jest ona z nadmiernym patosem i dostarczaniem zbyt wielu bodźców jednocześnie. Umiejętnie dobrana pozwala nam jednak uspokoić się, wyciszyć i odzyskać równowagę psychiczną. Podobnie jak inne gatunki muzyka klasyczna:

• pozwala wyzbyć się negatywnych emocji, w tym zwłaszcza gniewu i frustracji,
• uaktywnia wydzielanie endorfin, potocznie zwanymi hormonami szczęście,
• wpływa pozytywnie na nasze samopoczucie,
• przeciwdziała depresji i nadmiernemu stresowi,
• zachęca nas do działania i kreatywnej pracy,
• stymuluje układ nerwowy,
• ułatwia zapamiętywanie treści,
• wspomaga koncentrację,
• rozwija mózg,
• zapobiega migrenom,
• wzmacnia układ odpornościowy, sprawiając, że rzadziej chorujemy,
• sprzyja utrzymywaniu odpowiedniej wagi ciała,
• sprawia, że wykonujemy powierzone nam obowiązki w sposób bardziej efektywny,
• zwiększa siły witalne,
• poprawia wydolność fizyczną,
• łagodzi ból i wspomaga proces leczenia,
• łagodzi stres pourazowy,
• pozwala pozbyć się zmęczenia,
• wspomaga socjalizację, rozwijając więzi międzyludzkie.

Muzyka klasyczna wpływa zatem na każdy aspekt naszego życia, nie tylko przywołując na myśl pozytywne skojarzenia, ale także uaktywniając różne procesy na poziomie komórkowym. Co więcej, jest pomocna przy normowaniu poszczególnych funkcji organizmu, a także ułatwia nawiązywanie nowych znajomości. Warto zatem jej słuchać na co dzień.

Jaka muzyka klasyczna w ciąży?

Muzyka klasyczna szczególnie dobrze oddziałuje na kobiety w ciąży. Dzięki niej są one w stanie się zrelaksować i odprężyć. Wpływa ona również na życie płodowe dziecka i pomaga w jego dalszym rozwoju. Co więcej, słuchanie muzyki klasycznej to świetny sposób na komunikowanie się z naszą nienarodzoną pociechą.

Dziecko słyszy już bowiem od 4. miesiąca życia płodowego. Warto ten czas zatem wykorzystać na rozwijaniu jego słuchu. Im więcej różnych dźwięków mu dostarczymy, tym w przyszłości szybciej nauczy się mówić. Muzyka klasyczna sprawdzi się w tym względzie najlepiej, dodatkowo pozytywnie wpływając na samopoczucie mamy.

Przyszłe mamy powinny słuchać przede wszystkim spokojnej muzyki klasycznej. Dzięki niej z łatwością się odprężymy, wyciszymy i zapomnimy o wszelkich troskach i stresach, które towarzyszą nam na co dzień. Oto lista kilku utworów klasycznych, które pomogą przyszłym matką zrelaksować się:

• A. Vivaldi – „Cztery pory roku”,
• P. Czajkowski – „Jezioro Łabędzie”,
• L. van Beethoven – „Sonata księżycowa”,
• W. A. Mozart – „Marsz Turecki”,
• W. A. Mozart –„Eine kleine nachtmusik”,
• J. S. Bach – „3 sonaty Bwv 525”,
• J. Haydn – „Symfonie”.

Jaka muzyka klasyczna dla niemowląt?

Muzyka klasyczna powinna być obecna w życiu dziecka już od najmłodszych lat. Wpływa bowiem pozytywnie na jego rozwój i samopoczucie, a dodatkowo wzmacnia odporność, co na etapie pierwszych 1000 dni życia jest niezwykle istotną kwestią.

Warto jednak pamiętać, że nie każda muzyka klasyczna będzie oddziaływała na niemowlaka korzystnie. Z ogromu dźwięków warto wybierać te łagodne, dodatkowo charakteryzujące się dość wysoką częstotliwością i harmonią. Ważne jest również to, aby tempo wybranego utworu było nieśpieszne i miało wyrazisty temat, jednak niezbyt agresywny rytm.

Powyższe wymagania znajdziemy w utworach muzyków, takich jak:

• W. A. Mozart,
• J. S. Bach,
• A. Vivaldi,
• G. P. Telemann.

Jaka muzyka klasyczna dla dzieci?

Muzyka klasyczna wyzwala kreatywność i twórcze myślenie oraz poprawia koncentrację i zdolności poznawcze, co dla dzieci, które cały czas się uczą i poznają świat, jest niezwykle ważnym aspektem. Jeśli zatem chcemy im zapewnić prawidłowy rozwój, warto słuchać wraz z nimi muzyki klasycznej, na przykład podczas wspólnej zabawy.

Dzięki temu nie tylko przyczynimy się do tego, iż nasze pociechy będą się prawidłowo rozwijały, ale również stworzymy z nimi niepowtarzalną więź. Wybierając muzykę klasyczną dla dziecka, warto zdecydować się na składankę różnych utworów. W ten sposób obserwując reakcję malucha na dane dźwięki, będziemy wiedzieć, jaka muzyka wpływa na niego pozytywnie.

To naturalne, że niektóre utwory będą nasze dziecko drażnić i denerwować, inne relaksować, a jeszcze inne pobudzać. Warto zatem bacznie obserwować to, jak nasza pociecha reaguje. Dzięki temu będziemy w stanie stworzyć dla niego niepowtarzalną składankę klasycznych utworów. Zacznijmy od spokojnych tonacji durowych i wolnego bądź umiarkowanego tempa, a następnie wprowadzajmy nieco agresywniejszy rytm.

Jaka muzyka klasyczna do nauki?

Muzyki klasycznej warto słuchać przede wszystkim podczas nauki. Poprawia ona bowiem koncentrację i zdolność zapamiętywania oraz stymuluje mózg do tworzenia nowych połączeń nerwowych. Dzięki niej dziecko łatwiej nauczy się pisać, czytać, liczyć oraz logicznie myśleć.

Słuchanie muzyki klasycznej w trakcie nauki pozytywnie wpływa nie tylko na przedszkolaków czy pierwszoklasistów dopiero co rozpoczynających swą szkolną przygodę, ale także na licealistów i studentów, którzy muszą przyswoić sobie o wiele bardziej złożone treści. Sprawdza się zatem na każdym etapie rozwoju – wszędzie tam, gdzie musimy coś zapamiętać.

Oto muzyka klasyczna, która pomaga w nauce:

• „Cztery pory roku”, „Largo z Zimy”, „Largo z koncertu D-mol na gitarę i smyczki”, „Baroque Guitar Concerti” A. Vivaldiego,
• „Music of the Royal Fireworks”, „Largo z koncertu Nr 3 w D na instrumenty dęte” G. F. Haendla,
• „6 koncertów po Vivaldim”, „Largo z Solowego koncertu G-dur na harfę”, „Largo z Koncertu G-dur na flet i smyczki” J. S. Bacha,
• utwory Mozarta, w tym zwłaszcza „Symphony 40”,
• „12 Concerti a cinque, Op.5” T. G. Albinoni,
• chorały gregoriańskie.

Muzyka klasyczna, która leczy

Muzykoterapię stosuje się już od dawna jako jeden z elementów opieki medycznej. Pacjenci słuchają różnych gatunków muzyki, w tym także muzyki klasycznej. Jej dobroczynny wpływ na ludzki organizm wykorzystuje się między innymi:

• do redukowania stresu,
• do wprowadzania pacjenta w stan relaksacji i narkozy,
• jako jedną z form znieczulenia,
• jako część niektórych technik akupunktury,
• podczas leczenia wspomagającego terapie odwykowe,
• w terapiach leczenia lęków i fobii,
• do łagodzenia bezsenności.

Muzyka klasyczna oddziałuje pozytywnie nie tylko na ludzi cierpiących na pewne schorzenia, ale także na osoby, które są całkowicie zdrowe. Redukuje bowiem lęk, stres i obawy, które codziennie nam towarzyszą, obniża ciśnienie krwi i tętno oraz poprawia samopoczucie.

Warto jednak wiedzieć, jaka muzyka klasyczna daje najlepsze efekty zdrowotne. Szczególnie pomocne w różnych schorzeniach jest słuchanie „Kanonu D-dur” Pachelbela. Dobroczynne działanie wykazuje również muzyka Vivaldiego, Mozarta oraz Bacha. Utwory dwóch ostatnich twórców są pomocne przy ograniczaniu liczby napadów u pacjentów z epilepsją. Z kolei, muzyka Brahmsa wzmacnia chęci do życia. Polecana jest zatem w terapii leczenia depresji i uzależnień.

Muzyka klasyczna a inteligencja

Wbrew obiegowym opiniom muzyka klasyczna nie uczyni nas mądrzejszymi. Nie oznacza to, iż nie ma ona żadnego wpływu na to, w jaki sposób rozwija się mózg człowieka. Poprawia koncentrację i pamięć, dzięki czemu jesteśmy w stanie w krótszym czasie przyswoić sobie więcej treści. Dodatkowo odpręża i rozluźnia nasze ciało. Połączenie tych elementów sprawia, że chętniej się uczymy i czynność tę odbieramy jako przyjemność, a nie obowiązek.

Podczas uczenia się najlepiej sprawdzi się muzyka klasyczna barokowa utrzymana w rytmie 60 uderzeń na minutę. Ma ona zbawienny wpływ na nasz organizm, co sprawia, że zdecydowanie szybciej przyswajamy treści niż podczas standardowych metod nauki. Wszystko dzięki dźwiękom w wysokiej częstotliwości, które pobudzają nasz mózg do intensywnego działania.

Dlaczego muzyka klasyczna nie jest popularna?

Obecnie muzyka klasyczna nie cieszy się dużą popularnością, zwłaszcza wśród młodych ludzi. Przyczyną tego jest przede wszystkim to, iż muzyka klasyczna:

• jest stosunkowo trudna w odbiorze, zwłaszcza jeśli na co dzień słuchamy muzyki pop czy disco polo,
• wymaga od słuchacza wrażliwości,
• wymaga od odbiorców pewnego przygotowania i kompetencji muzycznych, które powinno się nabywać na lekcjach muzyki,
• kojarzy się z przepychem, nieprzystępnością, wyższością, a nawet dziwacznością,
• nie ma słów, co dla niektórych może oznaczać, iż jest bez treści,
• dla niektórych odbiorców może wydawać się nudna,
• jej znajomość często traktowana jest w kategoriach obowiązku, co zniechęca do jej słuchania,
• przez wiele osób uznawana jest za kulturę wysoką, a więc lepszą od pozostałych gatunków, co również może negatywnie na jej odbiór.

Wszystko to sprawia, że muzyka klasyczna nie cieszy się aż tak dużym zainteresowaniem, jak na przykład muzyka pop. Trzeba mieć na uwadze także to, iż do jej wykonania potrzebna jest orkiestra, składająca się z co najmniej kilkudziesięciu muzyków, a jej pełny odbiór zależy od nagłośnienia. Z tego względu koncerty muzyki klasycznej organizuje się zazwyczaj w teatrach i salach koncertowych, co narzuca obowiązek założenia odpowiedniego ubioru, co nie każdemu może pasować.

Czy muzyka poważna może zainteresować młodych słuchaczy?

Na szczęście, muzyka poważna jest na tyle różnorodna, iż może zainteresować młodych słuchaczy. Coraz większą popularnością cieszą się mixy gatunkowe, dzięki którym młodzież dowiaduje się, że muzyki klasycznej nie trzeba słuchać z przepychem i można się przy niej dobrze bawić, tym bardziej, że w momencie, gdy powstawała, słuchano jej nie tylko w teatrach, ale także na bankietach, przyjęciach czy spotkaniach z przyjaciółmi. Skoro kiedyś była źródłem rozrywki, dlaczego nie może być także teraz.

Warto jednak zadbać o to, aby muzyka poważna była bardziej przystępna dla młodzieży. Nie zachęca ku temu konserwatyzm repertuarowy niektórych oper i filharmonii, a także wysokie ceny biletów. Pojawia się również wymóg stosownego ubioru, który młodym ludziom nie zawsze odpowiada – czują się w nim nieswojo, są skrępowani, co może zniekształcić ostateczny odbiór dzieła.

Dlaczego muzyka klasyczna jest ponadczasowa?

Chociaż wydawać by się mogło, iż muzyka klasyczna nie cieszy się szerokim zainteresowaniem, wciąż słucha jej wiele osób, a przecież powstałe wieki temu utwory niczym się nie zmieniły. Oczywiście, orkiestry symfoniczne wciąż tworzą nowe aranżacje tradycyjnych utworów, jednak wersje oryginalne wciąż są popularne. Wszystko dzięki temu, że muzyka klasyczna jest ponadczasowa. Jest to możliwe dzięki temu, że:

• nie potrzebuje słów, aby wzbudzać w nas emocje,
• oparta jest na symetrii i równowadze,
• charakteryzuje ją umiar, prostota i elegancja, a jednocześnie złożoność znaczeniowa,
• wprowadza pogodny, lekki nastrój,
• cechuje ją zmienność, co sprawia, że budzi w nas różne, czasem nawet skrajne, emocje,
• ma wyraźną formę i rytm,
• brak instrumentów elektrycznych.

Dzięki tym cechom muzyka klasyczna pokonała czas. Nie bez znaczenia jest również to, iż kompozycje klasyczne charakteryzują się uniwersalnym charakterem i po prostu pięknie brzmią. Wszystko dzięki idealnie dobranym dźwiękom, które pozwalają nam odprężyć się i zapomnieć o troskach dnia codziennego.

Muzyka klasyczna na ślub

Ślub to uroczystość, która wymaga niepowtarzalnej oprawy. „Marsz Mendhellsona” i „Ave Maria” to jednak nie jedyne klasyczne utwory, jakie mogą towarzyszyć Parze Młodej w trakcie drogi do ołtarza. Równie pięknie brzmią, takie dzieła jak:

• „Arioso” z: Cantata, No. 156 J. S. Bacha,
• Piano Concerto No. 21 – Andante W. A. Mozarta,
• Rhapsody on a Theme by Paganini: Variation No. 18 Rachmaninova,
• Guitar Concerto in D A. Vivaldiego,
• Serenada F. Schubera.