Płyn hamulcowy – jak wybrać? Jaki najlepszy?

O jego prawidłowe działanie możemy zadbać samodzielnie, nie tylko systematycznie odwiedzając warsztat samochodowy, ale przede wszystkim regularnie kontrolując poziom płynu hamulcowego. Gdy zaistnieje potrzeba uzupełnienia jego braków, warto mieć pod ręką dobrej jakości płyn. Jak go jednak wybrać?

Płyn hamulcowy – znaczenie

Podobnie jak w przypadku większości płynów eksploatacyjnych, które usprawniają i wpływają na prawidłowe funkcjonowanie poszczególnych układów w samochodzie, znaczenie płynu hamulcowego jest przez wielu kierowców bagatelizowane. Nie wpływa to pozytywnie na stan układu hamulcowego i może być przyczyną poważnych awarii, skutkujących nawet całkowitą niesprawnością układu hamowania.

Płyn hamulcowy pełni niezwykle ważne funkcje, gwarantując bezpieczeństwo podczas jazdy samochodem. Przede wszystkim:

• przyspiesza reakcję samochodu na naciśnięcie pedału hamulca, inaczej mówiąc sprawia, że pojazd szybciej hamuje,
• wpływa na skrócenie drogi hamowania, nawet podczas trudnych warunków pogodowych i w ekstremalnych sytuacjach drogowych,
• pozwala na łatwe i szybkie przenoszenie sił z pedału hamulca na klocki hamulcowe, co przekłada się na skrócenie drogi hamowania,
• wpływa pozytywnie na siłę hamowania, poprawiając ją i chroniąc przed jej zanikami,
• zabezpiecza podzespoły układu hamulcowego przed korozją, która powoduje nieszczelność poszczególnych elementów i wycieki z przewodów,
• chroni przed pęcznieniem części wykonanych z gumy,
• zabezpiecza przed powstawaniem w układzie hamulcowym tak zwanego korka parowego – zjawiska występującego na skutek podgrzania i rozprężenia cieczy, co powoduje jej odparowanie i zastąpienie gazem,
• pozytywnie wpływa na żywotność układu hamulcowego, poprawiając jego stan techniczny.

Płyn hamulcowy – rodzaje

Wybierając płyn hamulcowy, musimy zwrócić uwagę przede wszystkim na jego rodzaj (klasę). Pozwoli nam to na optymalny dobór cieczy eksploatacyjnej do typu, marki i modelu naszego samochodu. Jest to niezwykle ważna kwestia, gdyż gwarantuje niezawodność układu hamulcowego.

Oto podstawowe rodzaje płynów hamulcowych dostępne na rynku, które różnią się między sobą przede wszystkim temperaturą wrzenia:

• płyn hamulcowy dot 3 – zazwyczaj jego bazą jest eter glikolu, a jego temperatura wrzenia sięga 205oC.
• płyn hamulcowy dot 4 – oprócz eteru glikolu zawiera domieszkę estrów boranowych, dzięki czemu jego właściwości fizyczne są lepsze w porównaniu z płynem hamulcowym DOT 3, łącznie z podwyższeniem temperatury wrzenia do 230oC. w przypadku czystego płynu i 155oC. w przypadku płynu zawodnionego. Podczas eksploatacji tego płynu warto pamiętać, iż wykazuje on wyższą oraz stabilniejszą temperaturę wrzenia w początkowych fazach stosowania produktu. W sytuacji, gdy rozpocznie się proces absorpcji wody, temperatura wrzenia płynu DOT 4 zazwyczaj spada szybciej niż w porównaniu z płynem DOT 3. W zależności od marki płynu cena produktu DOT 4 może wahać się od 12 do nawet powyżej 50 złotych. Jeśli zależy nam na dobrej jakości, wybierzmy produkt z wyższej półki cenowej.
• płyn hamulcowy dot 5.1 – to nic innego, jak płyny klasy DOT 4, spełniające wymagania płynów DOT 5, do produkcji których celem uzyskania optymalnej lepkości i temperatury wrzenia użyto silikonu. Wraz z postępem technologicznym okazało się, że tę samą specyfikację można uzyskać wykorzystując estry boranowe. W przypadku płynów hamulcowych dot 5.1 temperatura wrzenia wynosi 260oC.
• płyn hamulcowy r3 – jest stosowany w starszych typach samochodów wyposażonych w tarczowe i bębnowe układy hamulcowe. Wybierając tego typu produkt, warto zdecydować się na płyn r3-mieszalny z płynami DOT 3 i DOT 4.

95% rynku globalnego to produkty na bazie eterów glikolu i pochodnych, toteż jeśli szukamy płynu do samochodów, takich jak BMW, VW, Audi, Peugeot, Opel, Ford czy Toyota, zwykle wybierać będziemy spośród płynów DOT 3, DOT 4 i DOT 5.1. Warto przy tym pamiętać, iż dostępne są również płyny hamulcowe na bazie oleju mineralnego. Służą one głównie do specjalnych zastosowań – Rolls Royce czy też Citroen (specyfikacja płynu – LHM).

Jeśli nie mamy pewności co do tego, jaki płyn hamulcowy znajduje zastosowanie w naszym samochodzie, możemy skorzystać z diagramów on-line, które zawierają takowe dane. Wówczas musimy pamiętać o tym, aby prawidłowo podać rok produkcji samochodu. Informacje o rodzaju płynu hamulcowego znajduje się także na nakrętce zbiornika wyrównującego w samochodzie. Warto to sprawdzić, zanim wlejemy płyn.

Na co zwrócić uwagę, wybierając płyn hamulcowy?

Nie tylko rodzaj płynu hamulcowego ma znaczenie, ale także jego parametry fizyczne, które przesądzają o jego dobrej jakości i prawidłowym wpływie na układ hamulcowy. Przy wyborze odpowiedniego płynu należy wziąć pod uwagę następujące kwestie:

• stężenie rozpuszczalnika – dobrej jakości płyn będzie posiadał w swym składzie 70-80% rozpuszczalnika. Jego rolę pełnią etery alkilowe glikoli alkilowych, które wykazują właściwości silnie higroskopijne, czyli pochłaniające wodę. Trzeba mieć bowiem na uwadze to, iż woda stanowi substancję mającą negatywny wpływ na układ hamulcowy.
• stężenie środka smarnego – w płynie dobrej jakości znajdziemy około 20-25% środka smarnego. Zazwyczaj są to poliglikole etylenowe lub propylenowe bądź estry boranowe eterów alkilowych glikoli alkilenowych.
• stężenie inhibitorów – zazwyczaj jest to kilka procent. Inhibitory to grupa dodatków, której zadaniem jest poprawienie właściwości płynu. Zapewniają one ochronę przed korodowaniem i utlenianiem się płynu.
• optymalna lepkość kinetyczna – wpływa ona na to, jak duże będą opory przepływu płynu hamulcowego w systemie hydraulicznym pojazdu. Zarówno zbyt duża, jak i zbyt mała lepkość kinetyczna płynu nie jest korzystna. Pierwsza zwiększa nadmiernie opory przepływu, a druga nadmiernie je zmniejsza, co może być przyczyną rozszczelnienia się układu.
• odporność temperaturowa – w tym wypadku obowiązuje jedna zasada: im wyższa jest temperatura wrzenia płynu, tym lepiej. W ten sposób nawet podwyższona temperatura pracy pojazdu i układu hamulcowego, co ma miejsce, kiedy często i ostro hamujemy, zjeżdżamy ze wzniesień, poruszamy się po krętej drodze czy też jeździmy z dużym obciążeniem, nie wpływa negatywnie na bezpieczeństwo jazdy i drogę hamowania. Złej jakości płyn hamulcowy może powodować niewłaściwe zachowanie samochodu na drodze. Konsekwencją zakupu płynu hamulcowego o niskiej temperaturze wrzenia jest przede wszystkim niewykazywanie oporów pedału hamulca po jego naciśnięciu lub opóźniona reakcja pedału na naciśnięcie. Jeszcze groźniejszą sytuacją jest całkowity brak reakcji pedału na naciśnięcie. W momencie, gdy układ hamulcowy pracuje w temperaturze 150-300o Celsjusza, a temperatura wrzenia płynu hamulcowego jest niższa od tych wartości, może dojść do zapowietrzenia się całego systemu. Skutki tego zjawiska mogą być bardzo niebezpieczne, gdyż powodują całkowitą utratę zdolności hamowania. Warto zatem wybierać płyny hamulcowe, które charakteryzują się wysoką temperaturą wrzenia. Co do zasady, przyjmuje się, iż minimalna temperatura wrzenia płynu hamulcowego nie może być niższa niż 180oC. Warto jednak zadbać o to, aby była ona wyższa.
• higroskopijność – jak już zostało wspomniane, woda jest substancją, która może wyrządzić układowi hamulcowemu wiele szkód, gdyż negatywnie wpływa na temperaturę wrzenia, obniżając ją. Na skutek tego dojść może do powstawania korka parowego. Z tych względów ważnym parametrem płynu hamulcowego jest jego zdolność do rozpuszczania cząsteczek wody, które znajdują się w układzie hamulcowym. Kwestia ta jest szczególnie ważna w okresie zimowym. W tym czasie bowiem ujemna temperatura otoczenia może spowodować zamianę wody w lód. Konsekwencją tego może być całkowita utrata zdolności hamowania. Nie warto zatem decydować się na płyny z dużą zawartością wody.

Płyn hamulcowy – jaki najlepszy?

Oprócz wyżej wymienionych kwestii, bardzo dobry jakościowo płyn:

• nie pieni się,
• nie wykazuje niszczącego wpływu na gumowe i metalowe części układu,
• współpracuje z nowoczesnymi systemami ABS, ASR i ESP oraz innymi elektronicznymi układami, których zadaniem jest kontrola trakcji i wspomaganie jazdy,
• wykazuje niską prężność par i niskim poziomem odparowalności, co wpływa na to, iż wolniej się zużywa i wykazuje bardzo dobre właściwości, nawet jeśli intensywnie eksploatujemy układ hamulcowy.

Kiedy dolać płyn hamulcowy?

Dla prawidłowego funkcjonowania układu hamulcowego niezwykle istotną kwestią jest systematyczne kontrolowanie poziomu płynu hamulcowego. Najlepiej robić to każdorazowo po przejechaniu 1000 kilometrów. Jeśli w zbiorniczku wyrównawczym brakuje jedynie kilkaset mililitrów, a sam płyn jest czysty, możemy ostrożnie dolać płyn, pamiętają o tym, aby nie przekroczyć wartości maksimum.

Jeżeli ubytek płynu jest znaczący, może to wskazywać na awarię układu hamulcowego. W takim wypadku należy udać się do warsztatu samochodowego celem zweryfikowania podejrzeń.

Kiedy wymienić płyn hamulcowy?

Co do zasady przyjmuje się, iż płyn hamulcowy powinien być wymieniany co 2-3 lata. Oczywiście, jak w przypadku wielu innych płynów eksploatacyjnych, częstotliwość jego wymiany powinna być uzależniona od stylu jazdy. Jeśli preferujemy dynamiczną jazdę i poruszamy się po mieście lub w terenie górzystym, a co za tym idzie częściej hamujemy, warto częściej kontrolować płyn.

Podobnie sprawa się ma, kiedy dużo podróżujmy. Płyn hamulcowy trzeba bowiem wymieniać każdorazowo po przejechaniu około 40 tysięcy kilometrów. Pozwoli nam to uniknąć przykrych niespodzianek na drodze.

Płyn hamulcowy – wymiana

Wymiana płynu hamulcowego nie jest skomplikowaną czynnością. Do jej wykonania potrzebujemy jednak pomocnika, podstawowych narzędzi oraz podstawki pod samochód, gdyż musimy odkręcić wszystkie koła. Należy przy tym pamiętać, iż nie wolno spuszczać całego płynu z układu, a stopniowo go uzupełniać nowym, stąd też ważna uwaga, aby oba produkty należały do tej samej klasy (rodzaju) płynów.

Oto krótka instrukcja krok po kroku, jak wymienić płyn hamulcowy:

• W pierwszej kolejności przystępujemy do osadzenia samochodu na podporach lub podnośniku i zdjęciu wszystkich kół.
• Następnie odkręcamy odpowietrzniki, zaczynając od tego, który umiejscowiony jest najdalej od pompy. Zazwyczaj jest to prawy tylny. Potem zajmujemy się lewym tylnym, w dalszej kolejności prawym przednim, a na koniec lewym przednim. Pamiętajmy przy tym, iż jeśli nasz samochód jest wyposażony w system ABS, odpowietrzanie należy przeprowadzić w odwrotnej kolejności.
• Do odpowietrznika podłączamy przezroczysty, gumowy wężyk. Jego drugi koniec umieszczamy w butelce, która służyć ma do zbierania zużytej cieczy. Posiadanie naczynia na stary płyn jest o tyle istotne, iż jest to substancja agresywna, która może uszkodzić lakier, a także skórę. Warto zatem zachować odpowiednie środki ostrożności.
• Następnie należy skorzystać z pomocy drugiej osoby. Jej zadaniem będzie kilkukrotne wciśnięcie (pompowanie), a następnie przytrzymanie pedała hamulca zgodnie z instrukcjami, które będziemy jej przekazywać.
• Teraz przystępujemy do obserwacji płynu wyciekającego przez wężyk. Jeśli przestaną się w nim pojawiać pęcherzyki powietrza, a kolor cieczy będzie zgodny z barwą świeżo dolewanego płynu, możemy zakręcić odpowietrznik. Dopiero po jego szczelnym zamknięciu, nasz pomocnik może puścić pedał hamulca. Jeśli zrobi to wcześniej, czynność należy przeprowadzić powtórnie.
• Następnie przechodzimy do następnego odpowietrznika i powtarzamy schemat.

Wymiana płynu hamulcowego nie jest zatem trudna, jednak może być czasochłonna, zwłaszcza jeśli pedał hamulca zostanie zbyt wcześnie puszczony. Dla ułatwienia możemy zatem skorzystać z usług warsztatu samochodowego, gdzie zostanie użyty odpowiedni sprzęt odsysający. Rozwiązanie to jest zalecane, zwłaszcza jeśli jesteśmy posiadaczami samochodu, który jest wyposażony w wiele elektronicznych układów bezpieczeństwa. Cena usługi to około 100 złotych.

Czy płyn hamulcowy można mieszać?

Co do zasady, nie powinno się mieszać płynów różnych rodzajów (klas) ze sobą, gdyż może to doprowadzić do awarii układu hamulcowego. Warto zatem przed wymianą bądź uzupełnieniem niedoborów sprawdzić, jaki płyn należy wlać.

Płyn hamulcowy – jaka firma?

Na rynku istnieje wielu producentów płynów hamulcowych. Z uwagi na to, iż uzupełnienie ubytków lub wymiana płynu na nowy to czynności, które przeprowadzamy rzadko, warto postawić na dobre jakościowo płyny renomowanych producentów. Dużym uznaniem wśród klientów cieszą się marki:

Castrol, Ferodo, Lotos, Lukas, Mobil, Tezaco czy też Tutela.

Polecane artykuły

Jakie felgi do czarnego auta? Jaki kolor wybrać?

Amortyzator – jak wybrać? Jaki najlepszy?

Jak pomalować felgi stalowe? Co warto wiedzieć?