Softbox. Jak go używać i jak wybrać jedno z podstawowych narzędzi fotografów?

Wyjaśniamy, do czego służą w fotografii softboxy i czym się kierować wybierając je na własne potrzeby. Podstawowe informacje i porady. Dobre oświetlenie fotografowanego obiektu to najważniejsza i najtrudniejsza sztuka w fotografii. Właściwe oświetlenie może wydobyć z obiektu kształty, detale czy wrażenia, których nie osiągniesz po prostu robiąc zdjęcie bez zawracania sobie głowy grą świateł. Idealne oświetlenie jest jednak trudne, jeśli nie dysponujesz właściwymi narzędziami. Zwłaszcza jeśli próbujesz robić fotografie korzystając jedynie ze światła zewnętrznego i lampy błyskowej. Dla idealnego oświetlenia przedmiotów i osób, fotografowie posługują się całą gamą narzędzi i urządzeń, których zadaniem jest właściwe rozproszenie i ukierunkowanie światła tak, by osiągnąć zamierzony efekt. Jednym z takich urządzeń jest tak zwany softbox. Proste, ale ważne urządzenie, dzięki któremu, fotografując portrety czy przedmioty, pozbędziesz się niepotrzebnych cieni i otrzymasz przyjemny, miękki efekt. Softboxy są ulubionymi narzędziami portrecistów i fotografów reklamowych. Wytłumaczymy jak działają, jak się nimi posługiwać i czym kierować się, wybierając softbox na twoje potrzeby.

Co to jest softbox?

Softbox to nic innego jak modyfikator światła. Ale prosta zmiana charakteru światła padającego na fotografowaną scenę daje ogromne możliwości. Softbox rozprasza światło z lampy błyskowej czy innego sztucznego źródła oświetlenia, dając przyjemne, miękkie, równomierne oświetlenie. Odpowiednio stosowany redukuje ostre cienie. Im bliżej modelu lub obiektu znajduje się softbox, tym bardziej miękkie wydaje się światło, przypominając światło padające z okna. Kształt softboxa może być różny, od prostokątnego przez ośmiokątny,kwadratowy, po długi, wąski pas światła. Softbox składa się z półprzezroczystej tkaniny i jest przymocowany do źródła światła (zwykle studyjnego stroboskopu lub lampy błyskowej) na statywie. Tkanina, biała lub srebrna wewnątrz i czarna na zewnątrz, jest owinięta wokół pudełka z drucianą ramą, zakrytego z przodu panelem dyfuzyjnym. Czarna obudowa zapobiega wylewaniu się światła na boki, co powodowałoby niechciane odbicia.

Światło emitowane przez stroboskop lub lampę błyskową jest odbijane wokół tkaniny i rozpraszane we wszystkich kierunkach wewnątrz pudła. Boki pudła kierują światło na zewnątrz. Światło wypływające z pudełka jest równomiernie rozprowadzane na całej powierzchni panelu dyfuzyjnego. Softboxy są dostępne w różnych rozmiarach, od małych ręcznych przystawek po duże modyfikatory wielkości ścian. Mniejsze softboxy są bardziej przenośne niż ich większe odpowiedniki i dlatego świetnie nadają się do zdjęć w terenie.

Polecane zestawy studyjne

Jak fotografowie korzystają z softboxów?

Prawie każdy profesjonalny fotograf używa softboxów. Nie ma lepszego narzędzia dla zapewnienia miękkiego światła dla każdego stylu fotografii. Są stosowane w fotografii portretowej, fotografii ślubnej, fotografii mody, jedzenia czy produktów. Większość zdjęć w profesjonalnych katalogach - czy to ubrań, czy elektroniki, została zrobiona przy pomocy jakiejś formy softboxów.

Aby najprościej wytłumaczyć jak różni się zdjęcie zrobione z wykorzystaniem softboxu od zdjęcia z lampą błyskową, wyobraźmy sobie jak “działa” oświetlenie w plenerze podczas zdjęć robionych w dzień. Siłą rzeczy najsilniejszym źródłem światła jest słońce. Jego promienie rzucają długie cienie na ziemi - ale także na przykład twarzach fotografowanych osób. Cienie rzucane przez łuki brwiowe czy nosy ukrywają część rysów twarzy fotografowanej osoby. Kiedy słońce chowa się za chmurą, charakter rzucanego światła zupełnie się zmienia. Zamiast ostrego, punktowego źródła światła, jest ono rozpraszane i “zmiękczane” przez chmurę - większość cieni mięknie lub całkiem znika. Brak cieni nazywany jest miękkim oświetleniem, a głębsze cienie rzucane przez słońce w bezchmurny dzień to oświetlenie twarde. Fotografowie w wielu przypadkach preferują w związku z tym pochmurne dni do wykonywania niektórych plenerowych sesji fotograficznych, zwłaszcza tych, na których główną rolę mają grać ludzie fotografowani z bliska. Softbox symuluje podobny efekt, zmiękczając światło rzucane przez sztuczne źródła światła.

Zastosowania softboxu dzielą się głównie na dwie kategorie: jako główne źródło światła i jako dodatkowe światło wypełniające, zmniejszające kontrast. Softboxy są idealne zwłaszcza do tego drugiego zastosowania, ponieważ, jak wspominaliśmy, nie rzucają ostrych cieni. To właśnie ogromna przewaga, jaką dają softboxy nad zdjęciami zrobionymi przy użyciu lamp błyskowych bez żadnego środka do rozpraszania światła: dobrze zrobione zdjęcie w którym wykorzystano softbox wygląda tak, jakby w ogóle nie zastosowano na nim sztucznego oświetlenia, nie ma charakterystycznych dla lamp błyskowych ostrych, nieprzyjemnych często cieni i drastycznej różnicy w poziomach oświetlenia pierwszego planu i tła. Nawet jeśli nie są używane jako główne źródło światła, softboxy odgrywają ważną rolę w oświetleniu wypełniającym, separacyjnym i krawędziowym, czyli pozwalają precyzyjnie dopracować najdrobniejsze nawet elementy oświetlenia sceny, uwypuklić te z nich, na które chce zwrócić uwagę fotograf i ukryć inne.

Ponieważ softboxy są łatwe w demontażu i transporcie, fotografowie mogą korzystać z ich możliwości w dowolnym miejscu. Są używane i w studiach i podczas sesji fotograficznych czy nagrań filmowych w terenie. Korzystanie z softboxu jest zazwyczaj bardzo proste i dlatego tak wielu fotografów je lubi. Musisz je po prostu wycelować w swój obiekt. Ale warto poeksperymentować z różnymi ustawieniami i kątami padania światła na obiekt - podczas sesji przesuwać go, podnosić i opuszczać patrząc, jak wpływa to na uzyskany efekt. Zabawa ze źródłami światła to jedna z najprzyjemniejszych stron fotografii.

Jak wybrać softbox? Na co zwracać uwagę?

Nie wszystkie softboxy są takie same. Wybierając odpowiedni dla ciebie, zastanów się, do czego najczęściej zamierzasz go stosować. Oto czym różnią się dostępne na rynku modele:

1. Rozmiary

Softboxy mają różne rozmiary co przekłada się na nieco inne właściwości dawanego przez nie światła. Duże softboxy pokrywają szeroki obszar delikatnymi cieniami. Średniej wielkości softboxy zapewniają nieco twardsze cienie, a małe softboxy tworzą mocniejsze i wyraźniejsze cienie w tle. Różne rozmiary softboxów i różne odległości, z których mogą być skuteczne, dają wiele możliwych kombinacji. Zazwyczaj duże softboxy są wykorzystywane przy fotografowaniu pełnych sylwetek a małe do fotografowania twarzy. Im większe źródło światła, tym bardziej miękkie cienie i szerszy kąt wiązki światła, która tym samym obejmuje większy obszar. Im bliżej obiektu znajduje się softbox, tym bardziej miękkie jest światło. Większość sofboxów to spore urządzenia,

1. Kształty

Najczęściej spotykane są softboxy kwadratowe, prostokątne i ośmiokątne. Różnice między nimi są dość subtelne, ale każdy typ ma swoje własne mocne strony. Najpowszechniejsze softboxy prostokątne doskonale spisują się w portretach obejmujących całą postać, wiele modeli ma też mocowania pozwalające ustawić je w pozycji poziomej dla równomiernego oświetlenia szerszych scen. Softboxy kwadratowe są bardzo popularne w studiach portretowych, ale sprawdzają się w wielu różnych typach fotografii, choć w przypadku zdjęć pełnych postaci ludzkich mogą pojawić się spadki jasności na krawędziach. Ośmiokątne modele są preferowane przez fotografów modowych bo zapewniają bardzo miękki obraz. Daje też charakterystyczne, okrągłe odblaski w oczach fotografowanej osoby które wyglądają naturalnie w sesjach plenerowych w przeciwieństwie do prostokątnych punktów światła które odbijają się w oczach podczas zdjęć robionych poprzednimi typami dyfuzorów. Ostatni z popularnych typów softboxów, długie i wąskie paski, doskonale spisują się jako światła dodatkowe, które, odpowiednio ustawione, wyraźnie oddzielają fotografowany obiekt od tła.

1. Siatki

Siatki, znane też jako gridy, to akcesorium pozwalające jeszcze precyzyjniej wpływać na światło emitowane przez softbox. Zainstalowana na softboxie siatka zawęża wiązkę światła, zachowując jego miękkość i delikatny kontrast. Dostępne w rozstawie 20, 30, 40 i 60 stopni, siatki zapewniają kontrolę kierunkową, a także kontrolę światła rozproszonego. Zastosowana w głównym świetle siatka ładnie izoluje obiekt od tła, zapewniając elegancki, malarski wygląd.

1. Wyściółka wnętrza

Softboxy mają zazwyczaj jeden z dwóch różnych kolorów wnętrza: biały lub srebrny. Biel zmiękcza światło i sprawia, że skóra nabiera przyjemnego wyglądu. Srebro dodaje więcej wyrazu i daje światło, które wywołuje mocny błysk w oczach fotografowanej osoby. Pozwala też zobaczyć każdy pojedynczy por na jej skórze.

Podsumowanie

Softboxy są jednym z najpraktyczniejszych narzędzi w arsenale fotografa. Większość z nich do sporych rozmiarów urządzenia do fotografii studyjnej, często dostępne w całych zestawach razem z odpowiednimi lampami, takich jak . Na rynku są jednak także ich wersje przenośne, pozwalające na uzyskanie efektu softboxu przy pomocy zwyczajnej, instalowanej na lustrzance zewnętrznej lampy błyskowej, takie jak , dzięki którym możesz bawić się delikatnym, miękkim oświetleniem w każdej sytuacji.

Polecane artykuły

Co jest praktyczniejsze - aparat z akumulatorem czy bateriami?