Sprzęgło - działanie, budowa oraz typowe usterki
Spis treści:
Jeśli jednak dojdzie do usterki, zostajemy uziemieni. Na jakiej podstawie działa i w jaki sposób najczęściej się psuje?
Wbrew pozorom, największy wpływ na kondycję sprzęgła ma nie jakość jego wykonania czy klasa samochodu, ale nasze zachowanie. To od stylu jazdy kierowcy zależy bowiem, czy będzie ono służyło przez wiele lat czy też szybko ulegnie zużyciu.
Budowa sprzęgła
Zacznijmy jednak od początku, czyli wyjaśnienia, z czego składa się konstrukcja sprzęgła. Najważniejsze elementy budowy to:
- koło zamachowe – bezpośrednio współpracuje z wałem korbowym silnika. Jest do niego przykręcone za pomocą specjalnych śrub,
- tarcza sprzęgła – współdziała ona z powierzchnią czołową koła zamachowego. Żeby stało się to możliwe, tarcza musi zostać dociśnięta przez docisk. Najważniejszym zadaniem tarczy sprzęgła jest przenoszenie momentu obrotowego z silnika na skrzynię biegów.
- sprężyna talerzowa – jest najważniejsza część budowy wspomnianego docisku, który współpracuje z tarczą sprzęgła. W sytuacji, gdy podczas jazdy zostanie wciśnięty pedał sprzęgła, łożysko wyciskowe (kolejny ważny element budowy całego mechanizmu) naciska na sprężynę, co sprawia, że zostaje osłabiony jej nacisk na tarczę sprzęgła. Powoduje to zaprzestanie przenoszenia napędu silnika na skrzynię biegów,
- sprężyny tarczy – są one odpowiedzialne za redukowanie drgań układu korbowego, które powstają podczas jazdy. W nowszych samochodach są one jednak zastępowane przez koła zamachowe o budowie dwumasowej.
Inne rodzaje sprzęgła
Wszystkie wymienione wyżej elementy wchodzą w skład budowy standardowego sprzęgła ciernego, które montowane jest w większości samochodów osobowych. Podkreślić należy jednak fakt, że na rynku wymieniane są również dwa inne rodzaje tego mechanizmu:
- sprzęgło wielopłytowe – znajdziemy je w motocyklach. Jest to tak zwane sprzęgło typu mokrego, ponieważ jego praca odbywa się w kąpieli olejowej. Ze względu na swoją kompaktową i zwartą budowę, charakteryzuje się niewielkim momentem bezwładności. Nie przeszkadza to jednak w przenoszeniu sporych momentów obrotowych – sprzęgło wielopłytowe posiada bowiem sporą liczbę płytek, które odpowiadają za jego działanie.
- sprzęgło podwójne – jego nazwa podkreśla specyficzną budowę mechanizmu, który tak naprawdę składa się z dwóch sprzęgieł – jedno współpracuje z biegami parzystymi, natomiast drugie z nieparzystymi. Co to zmienia? Dzięki takiej budowie, wrzucane biegi są synchronizowane dużo szybciej, co przekłada się na zdecydowane skrócenie procesu zmiany biegów. Sprzęgło podwójne gwarantuje nam więc bardzo płynną jazdę. Gdzie można spotkać taki mechanizm? Przede wszystkim w skrzyniach biegów typu DSG.
Zasada działania sprzęgła
Sposób funkcjonowania standardowego sprzęgła ciernego jest bardzo prosty. Wszystko polega bowiem na zaciśnięciu wspomnianej tarczy sprzęgła pomiędzy kołem zamachowym a tarczą dociskową (oba te elementy są połączone z wałem korbowym silnika).
Załączenie sprzęgła jest możliwe dzięki sile wywieranej przez sprężynę, która znajduje się w docisku. Jak już wspomnieliśmy, poprzez naciśnięcie pedału sprzęgła, następuje osłabienie siły sprężyny, co powoduje wyłączenie sprzęgła.
Objawy zużycia sprzęgła
Sytuacji alarmujących o nieprawidłowym funkcjonowaniu sprzęgła samochodowego może być kilka. Najczęściej dochodzi do jego zużycia, które objawia się między innymi tym, że mechanizm zostaje rozregulowany – w takich sytuacjach pozycja pedału sprzęgła jest coraz wyższa.
Agresywny styl jazdy, związany między innymi z gwałtownym ruszaniem i tak zwaną jazdą na półsprzęgle, doprowadzić może również do wytarcia tarczy oraz jej przegrzania, co może objawiać się szarpaniem sprzęgła podczas ruszania samochodem. Podczas jazdy wyczuć możemy także intensywne wibracje, które generowane są dlatego, że zużyte zostaje koło zamachowe.
Najczęstsze awarie
Największym problemem w przypadku sprzęgieł samochodowych jest fakt, iż praktycznie każdy element budowy mechanizmu może ulec awarii. Warto więc pokrótce opisać wszystkie ewentualności.
- Tarcza sprzęgła – najczęściej dochodzi do jej zwichrowania, przez co sprzęgło, zamiast normalnie pracować, ślizga się podczas przenoszenia momentu. Powoduje to wspomniane szarpanie przy ruszaniu. Niestety, zużytej tarczy nie jesteśmy w stanie naprawić. Jedynym wyjściem z sytuacji jest więc jej wymiana.
- Docisk sprzęgła – zazwyczaj psuje się sprężyna. Nie jest w stanie generować odpowiedniej siły podczas działania, przez co biegi nie są wrzucane tak płynnie, jak powinny. Najczęstszym powodem psucia się docisku jest długotrwała jazda z nogą położoną na pedale sprzęgła. Podobnie jak w przypadku tarczy, także w tym przypadku jedyną radą jest wymiana zużytego docisku.
- Łożysko wyciskowe – w pojazdach z hydraulicznym układem sterowania jest ono zastępowane przez wysprzęglik. Do jego zużycia dochodzi w podobny sposób, co w przypadku sprężyn. Zużyte łożysko najczęściej generuje szum po naciśnięciu na pedał sprzęgła. Rada? Wymiana łożyska.
- Koło zamachowe dwumasowe – jest ono odpowiedzialne za redukcję wibracji. Jeśli więc je wyczuwamy, oznacza to, że nie działa w sposób prawidłowy. Zużycie powodowane jest częstym „duszeniem sprzęgła”. Dwumasowe koło zamachowe można oddać do regeneracji, która będzie wiązała się ze znacznie mniejszymi wydatkami niż w przypadku wymiany elementu. Pamiętać należy jednak, że nie zawsze regeneracja okaże się wystarczająca.
Komentarze (0)